همانقدر که اینترنت و شبکههای مجازی باعث رونق کسبوکارهای آنلاین و فروشگاههای اینترنتی شدهاند، بازاریابی و تبلیغات دیجیتال هم جای خود را بین تیمهای فروش و بازاریابی شرکتها و سازمانهای مختلف باز کرده است. واقعیت این است که شغل دیجیتال مارکتر این روزها یکی از شغلهای جذاب و البته نسبتا با درآمد مناسب محسوب میشود. تقریبا هم بیشتر موقعیت شغلی بازاریابی و مارکتینگ مربوط به استخدام دیجیتال مارکتر میشود. اگر شما هم میخواهید یک متخصص دیجیتال مارکتینگ شوید و مهارتهای لازم برای دیجیتال مارکتینگ را یاد بگیرید حتما این مقاله را تا انتها بخوانید. ما در این مقاله به سوال چگونه دیجیتال مارکتر شویم؟ پاسخ دادهایم و ویژگیهای کارشناس دیجیتال مارکتینگ و مهارتهای لازم برای شروع دیجیتال مارکتینگ را بررسی کردهایم.
دیجیتال مارکتر کیست؟
بازاریاب دیجیتال یا دیجیتال مارکتر کسی است که در جذب مشتری به یک سازمان و ایجاد آگاهی از برند تخصص دارد. دیجیتال مارکترها معمولاً استراتژیهای بازاریابی را برنامهریزی و اجرا کرده و در شبکههای اجتماعی و پلتفرمهای مختلف برای جذب و حفظ مشتریان فعالیت میکنند. بازاریابان دیجیتال میتوانند برای یک شرکت خاص یا یک آژانس بازاریابی کار کنند و همزمان هم یک یا چند مشتری را پوشش دهند.
متخصص دیجیتال مارکتینگ چه کاری انجام میدهد؟
یک متخصص دیجیتال مارکتینگ مسئولیت تبلیغ آنلاین یک کسبوکار یا محصول و خدمات را در وبسایت شرکت یا دیگر کانالهای بازاریابی دیجیتال بر عهده دارد. به همین دلیل نیز شغل دیجیتال مارکتر شامل مسئولیتهای متنوع و متعددی میشود. تفاوتی نمیکند که دیجیتال مارکترها بهطور مستقل کار میکنند یا بخشی از یک تیم یا واحد بازاریابی شرکتها و سازمانها باشند. بهطور کلی برخی از وظایف یک دیجیتال مارکتر عبارت است از:
- طراحی، پیادهسازی و نظارت بر سئوی کمپینها
- تجزیه و تحلیل و بهینهسازی کمپینهای PPC
- نظارت بر کمپینهای بازاریابی محتوا
- بهروزرسانی محتوا در اکانتهای شبکههای اجتماعی
- هماهنگی با دیگر تیمهای کاری مانند فنی، محتوا، کپی رایتینگ، SEO ،CRM، شبکههای اجتماعی و غیره
- تعیین اهداف و تحلیل عملکرد کمپینهای بازاریابی دیجیتال
تفاوت بین یک متخصص دیجیتال مارکتینگ، یک متخصص SEO یا یک متخصص PPC در این است که متخصص دیجیتال مارکتینگ باید در بیش از یک زمینه متخصص باشد و دانش گستردهای از نحوه عملکرد بازاریابی دیجیتال بهطور کلی و نه فقط یک رشته واحد داشته باشد.
مشاغل مختلف در حوزه دیجیتال مارکتینگ
اگر به حرفه دیجیتال مارکتینگ علاقهمند هستید، تنوع این رشته انتخابهای زیادی بهعنوان پوزیشن شغلی در اختیار شما میگذارد. میتوانید یک متخصص دیجیتال مارکتینگ عمومی باشید یا بهصورت تخصصی در هرکدام از نقشهای شغلی زیر مشغول بهکار شوید:
استراتژیست محتوا
یک ضربالمثل رایج در دیجیتال مارکتینگ وجود دارد که میگوید: «محتوا پادشاه است». اگر این ضربالمثل درست باشد، استراتژی محتوا هم برای دیجیتال مارکتینگ بسیار مهم است! نقش استراتژیست محتوا طراحی و ارائه برنامههایی است که بهطور همزمان اهداف تجاری یک سازمان را برآورده میکند و در عین حال نیازهای مشتریان را هم در نظر میگیرد.
استراتژیستهای محتوا روی همه چیز کار میکنند، از محتواهای متنی گرفته تا ویدیو و البته گرافیک و پادکست. این کارشناسان اغلب ارزیابی محتوای موجود را هم انجام میدهند و با چند واحد دیگر از جمله کپی رایترها یا نویسندگان محتوا، طراحان وب، گرافیستها و… همکاری میکنند.
کپی رایتر
هسته اصلی هر استراتژی دیجیتال مارکتینگ، نویسندگان محتوای ماهری هستند که میتوانند متنهای بسیار جذابی را برای همه چیز از پستهای وبلاگ گرفته تا اسکریپتها، کمپینهای ایمیلی، صفحات لندینگ و معرفی محصول و… بنویسند. یک کپی رایتر خوب به دانش گستردهای درباره دیجیتال مارکتینگ نیاز دارد، ولی مهارت اصلی و مهم او شناخت کلمات و خلاقیت در نوشتن است.
معمولا بهترین کپیرایترها یک حس شهودی نسبت به لحن متن محتواها، نوع پیامرسانی و زبانی که برای مخاطبان مختلف جذاب است، دارند. در ضمن برای نتیجهگیری بهتر از محتواهایی که تیم تولید محتوا آماده میکند لازم است تا از نزدیک با تیم SEO کار کنند. این همکاری تضمین میکند که متن محتواها حتما شامل کلمات کلیدی مناسب شود و بهخوبی در صفحات جستجوی گوگل رتبهبندی شوند.
متخصص سئو
یکی از پردرآمدترین تخصصهای دیجیتال مارکتینگ، تخصص بهینهسازی سایت برای موتورهای جستجو یا سئو (SEO) است. سئو را حتی پایه و اساس دیجیتال مارکتینگ میدانند. واقعیت این است که موتورهای جستجو از جمله گوگل دائما الگوریتمهای خود را تغییر میدهند و کسبوکارها به کارشناسان سئو نیاز دارند تا محتواها و صفحات سایت یا فروشگاه آنلاین آنها را با توجه این تغییرات بهروز نگه دارد.
البته تبدیل شدن به یک کارشناس سئو به مهارت، پشتکار و زمان نیاز دارد. در تمام مدت کار نیز باید صبور باشید تا نتیجه کار خود را ببینید و در صفحات سرچ موتورهای جستجو رتبه بالایی بهدست بیاورید.
متخصص PPC
پرداخت بهازای کلیک (PPC) یک مدل بازاریابی اینترنتی است که در آن تبلیغکنندگان تبلیغات را در صفحات وب نمایش میدهند، اما فقط زمانی که روی آن تبلیغ کلیک میشود، هزینه آن را پرداخت میکنند. در اصل، این روشی برای خرید بازدید از یک وبسایت است و تکمیلکننده تلاشها برای کسب بازدیدها بهصورت ارگانیک از طریق SEO محسوب میشود.
برای موفقیت در PPC نیاز به مهارتهای تحلیلی قوی، مدیریت پروژه و توجه به جزئیات خواهید داشت. یک متخصص PPC، اصول جستجوی پولی را میشناسد، روی طراحی و اجرای کمپینهای پولی تسلط دارد و میداند که چگونه با استفاده از کانالهای مختلف بازاریابی PPC از جمله ادنتورکها ترافیک پولی مناسب ایجاد کند.
کارشناس سوشال مدیا مارکتینگ
کاربران از شبکههای اجتماعی برای تولید، اشتراکگذاری یا تبادل محتوا در قالب اطلاعات، ایدهها، تصاویر یا ویدیوها استفاده میکنند. با توجه به حضور فعالانه و روزانه کاربران متعدد در شبکههای اجتماعی، کسبوکارها نیز روی حضور جدی و هدفمند در شبکههای اجتماعی هزینه میکنند. هدف از سوشال مدیا مارکتینگ این است که بهعنوان یک کسبوکار و تجارت در جایی باشند که مشتریانشان حضور دارند و از این کانالها برای بازاریابی کالاها و خدمات خود استفاده کنند.
کارشناس بازاریابی شبکههای اجتماعی مسئولیت مدیریت اکانتهای یک برند در سوشیال مدیا را برعهده دارد و باید روی محتواها و همین نحوه تعامل اکانتها با مخاطبان نظارت داشته باشد. همچنین باید بتواند با استفاده از جدیدترین و پیشرفتهترین تکنیکها و اجرای استراتژیهای بازاریابی محتوا به جذب ترافیک و تولید سرنخ (لید) از شبکههای اجتماعی کمک کند.
کارشناس بازاریابی دیجیتال
اگر ترجیح میدهید تخصصهایی مانند SEO ،PPC یا شبکههای اجتماعی را دنبال نکنید، میتوانید بهعنوان یک متخصص بازاریابی دیجیتال در این حوزه فعالیت کنید. البته در این شغل شما باید درک عمیق و دانش پیشرفتهای از حیاتیترین حوزههای بازاریابی دیجیتال داشته باشید و بتوانید یک تیم مارکتینگ شامل تخصصهای بالا را رهبری کنید. این وظیفه کارشناس دیجیتال مارکتینگ است تا برای بخشهای مختلف تیم مارکتینگ KPI بازاریابی را مشخص کند و با کمک دادههایی که کارشناسان سوشیال مدیا و سئو یا متخصص PPC در اختیار او میگذارند، درباره کانالهای بازاریابی دیجیتال که بهبهترین وجه با استراتژیها و اهداف کلی شرکت مطابقت دارند، تصمیمگیری کند.
چرا باید دیجیتال مارکتر شویم؟
بازاریابی دیجیتال یک حرفه و موقعیت شغلیِ در مسیر پیشرفت است. شرکتها و کسبوکارهای مدرن میدانند که برای ماندن در رقابت بازار باید تلاشها و بودجه بازاریابی خود را به سمت دیجیتال مارکتینگ هدایت کنند.
کارشناسان میگویند استخدام دیجیتال مارکتر در تمام زمینههای شغلی این حرفه روبهرشد است. تقریبا اکثر شرکتهای بزرگ در سراسر جهان بودجه زیادی برای بازاریابی دیجیتال تخصیص میدهند و نیروی کار آموزشدیده برای اداره موثر و کارآمد این بخش نیاز خواهند داشت. مثلا هیچ شرکتی نیست که این روزها در شبکههای اجتماعی فعال نباشد و روی ROI این پلتفرمها حساب باز نکند. یا کمتر کسبوکاری وجود دارد که فروشگاه آنلاین هم نداشته باشد و نیاز به نیروی ماهر برای خدمات خاص مانند SEO یا تبلیغات موبایلی و کمپینهای ایمیلی نداشته باشد.
درضمن فناوریها و ابزارهای مورد استفاده برای بازاریابی دیجیتال مداوم دامنه کاری و فرصتهای شغلی دیجیتال مارکتینگ را گسترش میدهند. این یعنی نیاز است تا همراه با سرعت این فناوریها نیروی کار بیشتری هم آموزش ببینند و وارد بازار شوند. همه اینها نشان میدهد دیجیتال مارکتر شدن یعنی دسترسی به فرصتهای متعدد و متنوع شغلی و کسب درآمدهای مناسب با یک شغل ماندگار.
مهارتهای لازم برای دیجیتال مارکتر شدن
یک متخصص دیجیتال مارکتینگ حرفهای باید مجموعهای از مهارتهای مختلف داشته باشد. مهارتهایی که به او کمک میکنند تا محصولات و خدمات یک شرکت را در پلتفرمهای دیجیتال مختلف تبلیغ کند. پس قبل از هرچیز او باید دانش خوبی درباره تمام کانالها و ابزارهای بازاریابی دیجیتال داشته باشد.
نمونههایی از مهمترین و کاربردیترین مهارتهای لازم برای دیجیتال مارکتینگ شامل موارد زیر میشود:
مهارت بازاریابی ایمیلی و پیامکی
دیجیتال مارکترها باید بتوانند استراتژیهای بازاریابی ایمیلی و پیامکی با متن تبلیغاتی و تصاویر جذاب ایجاد کنند. ایمیلها و پیامکهای تبلیغاتی که مشتریان را تشویق کنند تا روی لینکهای مرتبط کلیک کنند.
بازاریابی شبکههای اجتماعی (سوشال مارکتینگ)
یک راه موثر برای برندها و سازمانها برای هدف قرار دادن مشتریان خود، دسترسی به آنها از طریق کانالهای رسانههای اجتماعی است. پس دیجیتال مارکترها باید برای وظایفی مثل ایجاد پستهای کوتاه، تصاویر و ویدیوها نیز مهارت داشته باشند تا بتوانند به افزایش تعامل مشتری در پلتفرمهای مختلف برسند.
تبلیغات
دیجیتال مارکترها مسئول ایجاد کمپینهای تبلیغاتی پولی در کانالهای شبکههای اجتماعی و موتورهای جستجو برای دستیابی به مخاطبان هدف خود هستند. بنابراین باید مهارت لازم برای کار با ابزارها و پلتفرمهایی مثل گوگل ادز و اد نتورکها و… را داشته باشند.
تجزیه و تحلیل دادهها
تجزیه و تحلیل دادههای بازاریابی از جمله تحلیل دادههای مربوط به استراتژیهای بازاریابی و مشتریان فعلی و بالقوه، یکی از اصلیترین مهارتهاییست که یک دیجیتال مارکتر باید داشته باشد. بازاریابان دیجیتال باید بتوانند دادههای دریافتی از کمپینهای بازاریابی مختلف را بررسی و تحلیل کنند تا ببینند مخاطب هدف آنها با چه چیزی درگیر شدهاند و چقدر توانستهاند به اهداف تعیینشده برسند.
تسلط روی پلتفرمهایی مثل گوگل آنالیتیکس و گوگل تگ منیجر و همینطور آشنایی با شاخص کلیدی عملکرد یا KPIهای دیجیتال مارکتینگ از ضروریات دیجیتال مارکتر شدن است.
بهینهسازی موتورهای جستجو (SEO)
درست است که معمولا سازمانها برای تبلیغات پولی در موتورهای جستجو هزینه میکنند، اما همچنان موثرترین راه برای کسب رتبه بالا در این موتورها، ایجاد یک استراتژی سئو قوی است. بازاریابان دیجیتال باید همراه تیم مارکتینگ برای ایجاد یک استراتژی سئو قوی به منظور افزایش قرار گرفتن نام تجاری در موتورهای جستجو برنامهریزی کنند. آشنایی با تحقیقات کلمات کلیدی و ابزارهایی مثل سرچ کنسول گوگل بخشی از مهارتهای لازم مربوط به (SEO) است.
ویژگیهای کارشناس دیجیتال مارکتینگ
مهارتهای فنی همه چیز نیست. برای موفق شدن بهعنوان یک دیجیتال مارکتر باید ویژگیهای فردی و شخصیتی مشخصی هم داشته باشید. معمولا افراد موفق در دیجیتال مارکتینگ ویژگیهای فردی و شخصیتی زیر را دارند:
۱-تفکر استراتژیک
تفکر استراتژیک مهمترین استعداد بازاریابی دیجیتال است. شما میتوانید از بازاریابی به روشهای مختلفی برای کمک به موفقیت یک کسبوکار استفاده کنید. بهعنوان یک مدیر مارکتینگ، وظیفه شما این است که تعیین کنید کدام استراتژی با توجه به وضعیت فعلی شرکت مناسبتر است. یک استراتژی دیجیتال مارکتینگ معمولا چند مرحلهای است؛ یعنی ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا پیادهسازی شود. پس نیاز به مطالعه، طراحی و بررسی گسترده از سوی مدیر دیجیتال مارکتینگ دارد.
۲-ذوق تصویری و خلاقیت در نوشتن
موفقیت یا شکست یک کمپین دیجیتال مارکتینگ به کیفیت محتوای تبلیغات (متن و تصویر) بستگی دارد. برای تبدیل شدن به یک دیجیتال مارکتر موفق، باید برای نوشتن متنها و محتواهای تاثیرگذار خلاقیت داشته باشید. باید در نوشتههای خود نیازهای کاربران و مخاطبانتان را با ارزشها و اهداف برندتان ترکیب کنید و در همه کانالهای مارکتینگی که استفاده میکنید نیز یکدستی لحن متنها را حفظ کنید.
همچنین خلاقیت بصری و ذوق گرافیکی برای انتخاب و مدیریت عکسها و اینفوگرافیکهای مورد استفاده در شبکههای اجتماعی، وبسایت رسمی و کمپینهای ایمیلی برای یک کارشناس دیجیتال مارکتینگ ضروری است.
یک کارشناس دیجیتال مارکتینگ خبره باید برای ایجاد و حفظ هویت برند با استفاده از لوگوها، رنگها، فونتها، طرحها و سایر عناصر خلاقانه مهارت داشته باشد. در ضمن مهم است که بتواند لحن یا تُن متن محتواها را براساس ارزشها و اهداف برند در تمام کانالهای دیجیتال، یکسان و هماهنگ نگه دارد.
۳-آشنایی اولیه با روانشناسی مخاطب و مشتری
همانطور که گفته شد پلتفرمهای دیجیتالِ هر برند، باید تجربهای یکپارچه و یکدست و در عینحال لذتبخش برای کاربران و مخاطبانشان فراهم کنند. وقتی صحبت از بازاریابی آنلاین و سوشال مارکتینگ یا حتی بهینهسازی وبسایت میشود، یک مدیر دیجیتال مارکتینگ باید روانشناسی مشتریان را درک کند تا انتظارات مشتری را برآورده کند و تجربه کاربری و تجربه خرید مطلوبی برای مخاطبان و مشتریان بهوجود بیاورد.
۴-توانایی شبکهسازی و توسعه جوامع آنلاین
بخش بزرگی از کاری که یک دیجیتال مارکتر انجام میدهد، توسعه جوامع آنلاین است. چه برای برند شخصی خودتان باشد و چه برای یک سازمان بزرگ، ساخت و نگهداری یک شبکه قوی از افراد میتواند به کسبوکار شما بهعنوان یک دیجیتال مارکتر کمک کند.
توسعه یک شبکه گسترده برای یک بازاریاب دیجیتال بهصورت آنلاین آغاز میشود. علاوه بر اکانتهای شخصی و کاری در شبکههای اجتماعی یا وبلاگ شخصی، ممکن است بخواهید خبرنامه مرتبط با حوزه کاری خود را راهاندازی کنید تا بهعنوان یک متخصص بازاریابی دیجیتال کار خود را به اشتراک بگذارید.
چگونه یک رزومه دیجیتال مارکتینگ بسازیم؟
برای دیجیتال مارکترها گردآوری نمونه کار یک چالش بزرگ محسوب میشود. چون بهجای اینکه صرفا یک محصول نهایی را نشان بدهند، باید فرآیندها و نتایج کار خود را به گونهای معرفی کنند که کار تیمی، نحوه برنامهریزی و تفکر استراتژیک آنها را به نمایش بگذارد.
اگر میخواهید نمونههایی از کارهای منتشرشده مانند خبرنامهها، پستهای رسانههای اجتماعی یا مقالات بازاریابی محتوا را در رزومه خود بگنجانید، مهم است که به وضوح نقش خود را در ایجاد آنها مشخص کنید. برای مثال آیا پلن استراتژی یک کمپین دیجیتال مارکتینگ را توسعه دادهاید؟ محتواهای متنی یا ویدیویی تولید کردهاید؟ طرحهای گرافیکی طراحی کردهاید؟ کمپین خرید تبلیغات پولی را راهاندازی و اجرا کردهاید؟ اگر تجربه کاری ندارید، نمونه کار شما میتواند نتایج تمرینات عملیتان در دورههای آموزشی دیجیتال مارکتینگ باشد.
برای اشتراکگذاری نتایج تلاشهایتان تا جایی که میتوانید از دادهها و اعداد و ارقام استفاده کنید. اعداد چشم را جلب میکنند و در بین کلمات مختلف رزومه و پورتفولیو شما برجسته میشوند. میتوانید از گزارشهای Analytics استفاده کنید و اعداد و ارقام دقیقی درباره نتایج کارهایتان ارائه کنید. اعداد نه تنها به مخاطبان شما نشان میدهند که در کار خود خوب عمل کردهاید، بلکه میگویند نسبت به قدرت و اهمیت تجزیه و تحلیل هم آگاه هستید. برای مثال «من ۱۲۰۰ لید واجد شرایط را از طریق یک کمپین در شبکههای اجتماعی هدفمند در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ تولید کردم» یا «من ترافیک ارگانیک وبسایت را تا ۱۸ درصد نسبت به سال گذشته افزایش دادهام.»
البته حواستان باشد اگر کاری را که انجام دادهاید برای شخص ثالث و مشتریان واقعی بوده، قبل از به اشتراک گذاشتن هرگونه اطلاعات خصوصی در رزومه، حتماً از آنها اجازه بگیرید.
بهتر است قبل از آمادهسازی و ارسال رزومه درباره شرکتی که قرار است برایش رزومه بفرستید تحقیق کنید و تاریخچه و بیانیه ماموریت آنها را بخوانید. کلمات کلیدی را برای اضافه کردن به CV خود یادداشت کنید تا به آنها نشان دهید که شناخت درستی از کارها و فعالیتهایشان دارید.
معمولا کارفرما میخواهد شکاف خاصی را در تیم خود پر کند و مهارتهای خاصی را در دیجیتال مارکتینگ نیاز دارد. ببینید این مهارتها چه هستند و در رزومهتان به کارهای قبلیتان در این حوزه اشاره کنید. مثلا اگر کارفرما به دنبال تولید محتواست درباره وبلاگ خود در رزومه بنویسید؛ اگر میخواهند بهعنوان کارشناس سئو سابقهتان در بهینهسازی را بدانند، از کارهای قبلی در حوزه PPC و برنامهریزی کمپین تبلیغات پولیتان به آنها بگویید.
در پایان هنگامی که تجربه و ویژگیهای کلیدی خود را برجسته کردید، خوب است که استخدامکننده را تشویق کنید تا پروفایل لینکدین شما را هم ببیند تا جزئیات بیشتری دربارهتان بهدست بیاورد.
جمعبندی
با توجه به تمام نکاتی که گفته شد احتمالا خودتان هم متوجه شدید که دیجیتال مارکتینگ یک دوره کاملا تعریفشده نیست که بتوان آن را در مدت زمان مشخصی تکمیل کرد. بازاریابی دیجیتال در واقع طیف وسیعی از مهارتهای فردی و تسلط بر فناوریها و پلتفرمهای دیجیتال را شامل میشود. یاد گرفتن هرکدام از این ابزارها و پلتفرمها بسته به میزان آشنایی قبلی و همچنین پیگیریهای شما ممکن است مدت زمان متفاوتی طول بکشد.
از طرف دیگر بازاریابی دیجیتال بیشتر به یادگیری تجربی مربوط میشود تا تئوری. احتمالا میپرسید پس چگونه دیجیتال مارکتینگ را شروع کنیم؟ اولین قدم برای شروع یک حرفه در بازاریابی دیجیتال، کسب مهارتهای فنی اصلی در SEO و SEM، تجزیه و تحلیل دادهها، سوشال مارکتینگ، استفاده از شبکههای تبلیغاتی و ایمیل مارکتینگ و بازاریابی پیامکی است.
برای دیجیتال مارکتر شدن میتوانید در بوت کمپ آموزش دیجیتال مارکتینگ رهنما کالج شرکت کنید. نکته مهم این است که یادگیری برای یک متخصص دیجیتال مارکتینگ هرگز متوقف نمیشود و این همان چیزی است که این حرفه را بسیار جالب و چالشبرانگیز کرده است.